Hieronder kun je de tekst lezen zoals Marjan Sax, politicologe en mede-oprichtster van het vrouwenfonds MamaCash, deze uitsprak tijdens de jaarlijkse Dodenherdenking op het Homomonument in Amsterdam.
NIETS DOEN HELPT NOOIT
Bij ons thuis werd vroeger regelmatig over de oorlog gesproken. Mijn ouders waren Duitse joden die vlak voor de oorlog naar Nederland waren gevlucht. Mijn vader had hier werk gevonden, waardoor ze Nederland binnen mochten.
Tijdens de oorlog hebben mijn ouders bijna twee jaar lang ondergedoken gezeten in Amsterdam. Stel je dat toch voor: twee jaar lang op een zolderkamer, met een kast waar je je in moet verstoppen als er gevaar dreigt. Maar ook, stel je voor: twee jaar lang twee wildvreemde mensen in je huis opnemen. Met gevaar voor eigen leven, omdat je het je plicht vindt iets te doen tegen het onrecht waar onschuldige mensen aan worden onderworpen.
Ik heb me later vaak afgevraagd hoe ik in zo’n situatie als de oorlog zou hebben gereageerd, zou ik ook in het verzet hebben gezeten en zou ik ook wildvreemde mensen in levensgevaar hebben opgenomen in mijn huis?
Maar langzamerhand heb ik begrepen dat het niet altijd gaat om situaties zoals in de Tweede Wereldoorlog. Dat systematische onderdrukking, zoals toen met de joden, zich niet altijd zo duidelijk voordoet.
Onderdrukking bestaat niet alleen in oorlogssituaties en is niet altijd overduidelijk te herkennen, soms is onderdrukking heel sluipend en neemt ook verschillende vormen aan.
Voor homomannen, voor lesbische vrouwen, voor transgenders, voor queers kan het betekenen dat je je onveilig voelt, onzeker wordt op je werk of gezondheidsklachten krijgt, zoals blijkt uit het recente onderzoek onder lesbische vrouwen van Stichting Ondersteboven.
Dat is de situatie in Nederland. Soms openlijke, soms heel sluipende en bijna onzichtbare onderdrukking.
Het antwoord dat we daar op moeten hebben is het zichtbaar maken van onderdrukking, verzet en solidariteit: niet inslikken, maar je mond open doen; niet zwijgen, maar opkomen voor je collega; niet weglopen, maar helpen als je ziet dat iemand wordt lastig gevallen op straat.
In heel wat landen heeft het hebben van een andere seksuele voorkeur nog veel heftigere gevolgen dan waar wij hier mee worden geconfronteerd.
Onlangs werd bekend dat de afgelopen twee maanden in Bagdad, in de wijk Sadr City, zes mannen die er van werden verdacht homo te zijn, op gruwelijke wijze zijn vermoord.
Machteloos voel je je als je dat hoort. Maar toch kun je wel iets doen, namelijk je solidariteit betonen. Tekenen van petities, sturen van brieven, aansluiten bij internationale organisaties die opkomen voor de rechten van queers en andere minderheden.
De onderdrukking van lesbische vrouwen en meisjes neemt in veel landen, en zelfs soms in Nederland, een heel andere vorm aan: voor hen betekent het dat zij geconfronteerd worden met het geweld van de familie. Vrouwen en meisjes worden opgesloten in huis, gevangen gehouden door hun familie, gedwongen uitgehuwelijkt. Als ze weglopen worden ze door de politie weer teruggebracht naar huis. Hun afwijken van de hetero-norm wordt beschouwd als een schending van de familie-eer. Voor lesbische vrouwen en meisjes vindt de onderdrukking plaats in de privé-sfeer en is daardoor eigenlijk onzichtbaar voor de buitenwereld.
Ook hierbij geldt weer: solidariteit. Solidariteit met de vrouwenbeweging die vrouwen steunt en organiseert, die strategieën ontwikkelt om de levens van vrouwen te veranderen.
Verzet is niet alleen iets voor een handje vol moedige mensen, verzet is iets van iedereen, iedereen kan laten zien dat onrecht onacceptabel is.
Niets doen helpt nooit, verzet en solidariteit kunnen een wereld van verschil maken.